In dit artikel gaat Senad Delič in op het belang van ideologische scholingen voor ons collectieve belang als werkende klasse. Ook legt de schrijver uit, gebaseerd op zijn eigen ervaringen, hoe een politieke scholing het beste gegeven kan worden. Hopelijk zitten er dus ook nog waardevolle lessen in dit artikel voor de lezer!
Als socialisten streven we naar systematische en maatschappelijke veranderingen op de lange termijn, in het belang van de onderdrukte arbeidersklasse. Hiervoor moeten we niet alleen de instituten en de wetten veranderen, maar ook als arbeidersklasse politieke kennis verzamelen om op effectieve manier emancipatie aan te kunnen streven.
In deze tekst zou ik graag willen uitleggen waarom scholingen belangrijk voor onze beweging en onze klasse zijn. Daarnaast wil ik ingaan op wat essentieel is bij het opzetten van een scholingsgroep, en wat veelgemaakte fouten zijn.
Scholingsgroepen en leesgroepen zijn in principe ongeveer hetzelfde, dus zal ik in deze tekst de term “scholingsgroepen” hanteren, om het simpel te houden.
Scholingen breken het ijs
Wat is het belang van scholingen en waarom zijn ze essentieel voor een beweging?
Om een geëmancipeerde en duurzame beweging teweeg te brengen, is het essentieel dat de gebreken van de huidige situatie worden herkend – anders ziet de proletariër geen reden om zich te emanciperen van de burgerlijke orde en de klassenonderdrukking. Dat is dan immers “een normaliteit die nou eenmaal zo is”. Het uitdagen van normaliteit is de eerste stap en tegelijk ook de moeilijkste, vooral wanneer wij nooit iets anders hebben gekend dan de maatschappij waar wij in leven. Het proletariaat, wiens klassenbewustzijn nog onder al zijn ontevredenheid sluimert, kent de alledaagse leuzen: “Wat haat ik maandagen!”, “Het kost allemaal veel, maar dat is nou eenmaal niet anders”, “De veranderingen op werk vind ik helemaal niks, maar de baas zei dat het moet”
Scholingen zijn niet alleen een uitstekende mogelijkheid om informatie op te nemen en het rode schriftje met theorie te vullen, maar ook om met andere kameraden te sparren. Bovendien kunnen analyses en theses worden uitgewisseld, verschillende linkse perspectieven kunnen tentoon worden gespreid. Er hoeft niet altijd meteen een gemeenschappelijke conclusie te worden bereikt, zolang het gesprek plaatsvindt. In het optimale geval voelt een scholing meer als een kameraadschappelijk gesprek, waar verschillende perspectieven aan bod komen, en minder als een voorlezing of een les.
Scholingen zijn dus een goede mogelijkheid, om nieuwe leden “ideologisch te activeren” en het grote plaatje duidelijker te maken. Aan het begin van de ideologische ontwikkeling maakt vooral samenwerking en interactie met meer ervaren kameraden het grote verschil, later zal de arbeider ook zelf genoeg kennis hebben verzameld om door middel van zelfstudie zijn ideologische kennis uit te breiden. Dit komt doordat bij diepgaande gesprekken met kameraden nieuwe manieren worden geleerd, om onderwerpen te beschouwen, verhoudingen te analyseren en uiteindelijk te denken. Het nieuwe lid leert letterlijk “nieuwe denkstrategieën” door bijvoorbeeld naar het gedachteproces van kameraden te luisteren. Zodra de eigen denkstrategieën goed ontwikkeld zijn, kan het lid theorie en kennis makkelijker in zijn eentje consumeren.
Om klassenbewustzijn in leden naar boven te halen en bij de beweging te betrekken, moet eerst een ijs worden gebroken. Het ijs van de burgerlijke status-quo. Scholingen breken het ijs.
Consequentie en voorbereiding
Het organiseren van scholingen is geen makkelijke taak.
Om het doel van een scholing te bereiken, het verzamelen van kennis en het leren van nieuwe manieren om onderwerpen intellectueel te benaderen, zijn vooral consequentie en consistentie belangrijke factoren. Een project zoals een scholingsgroep kan met erg veel enthousiasme beginnen, maar als er niet één of twee vaste leden zijn die het op zich nemen om regelmatig scholingen te organiseren, Whatsapp-groepen te modereren en reminders te verzenden, bestaat er een kans dat het project uiteindelijk verwatert.
Verder is het nuttig direct na de bijeenkomst een datum te kiezen voor de volgende bijeenkomst. Dan heeft iedereen de datum helder en in zijn agenda. Gezien het voor scholingen meestal een eis is om zich voor te bereiden door bijvoorbeeld een stuk theorie door te lezen, of zelfs een heel pamflet zoals het Communistisch Manifest van Marx en Engels, is een interval van twee weken verstandig.
De twee leden, die de organisatie van de scholing op zich nemen, moeten niet altijd zelf de artikelen, stukken en teksten kiezen. Dit heeft voornamelijk drie redenen:
- Als het kiezen van scholingsmateriaal gedeeltelijk ook aan andere leden wordt overgelaten, hoeven de organisatoren minder te doen. Zij hoeven dus niet absoluut alle taken te doen.
- Het feit, dat andere leden de onderwerpen van scholingen mogen bepalen, zorgt voor veelzijdige literaire input en voorkomt “scholingsbureaucratie” – de input en de leidinggeving van de organisatoren is belangrijk, maar het kiezen van gespreksonderwerpen, ideologie en theorie moet niet helemaal hun taak zijn. Zo houdt het scholingsproject zijn socialistische diversiteit en kan de scholingsgroep van meerdere gedachten profiteren dan maar één of twee.
- De betrokkenheid van de deelnemers wordt vergroot door het feit dat zij hun eigen input in kunnen brengen. Hoe meer autonomie of keuzevrijheid deelnemers in een scholingsproject ervaren, hoe meer verbonden zij zich voelen met de scholing en de groep.
Dingen om te vermijden
Naast de dingen omtrent scholingen die gedaan moeten worden om een succesvol scholingsproject te waarborgen, zijn er uiteraard ook dingen die een groep beter kan vermijden.
Wanneer een Whatsapp-groep in het kader van een scholingsproject wordt opgericht, kan het vrij snel gebeuren dat de groep een soort informeel karakter aan begint te nemen – daarom is het belangrijk om in totaal twee aparte Whatsapp-groepen te hebben om in te communiceren. De informele groep kan gebruikt worden om de persoonlijke band tussen kameraden te laten groeien, bijvoorbeeld door alledaagse gesprekken en memes toe te laten. De formele groep is uitsluitend voor aankondigingen en informatie omtrent de leesgroep. Als er slechts 1 groep is, is de kans groot dat de groep al snel te informeel wordt, omdat door de gezelligheid de sfeer minder serieus wordt. Daarom: een formele groep (met eventueel een chat-block opdat alleen admins kunnen posten) en een informele groep waar het allemaal wel mogelijk is.
Conclusie
Scholingen zijn een belangrijk middel om de ideologische kennis en politieke chemie binnen een groep te versterken. Scholingen kunnen ook cruciaal zijn om nieuwkomers goed te betrekken bij een groep, of een beweging.
Terwijl dat mooie perspectieven en uitkomsten zijn, mag je niet vergeten dat scholingen discipline en consequentie vereisen – een klein organisatieteam, dat initiatief neemt en de regels consequent handhaaft, kan zeer behulpzaam zijn bij het opzetten en voortzetten van scholingen. Daarbij mag niet de democratische geest van het socialisme worden vergeten – laat de leden ook iets bijdragen. Vraag aan hen of er onderwerpen of teksten zijn, die zij willen bespreken, en waarom zij die teksten belangrijk vinden voor het doel van een socialistische samenleving. Wees open voor nieuws en wees kameraadschappelijk.
Door: Senad Delič